داعش  لە کۆشکی کلتوردا

 کازیوە ساڵح

بەشی سێهەم

میدیا و ناوبانگی پێشمەرگە                                                                                                                   

        داعش خوێندنەوەی عەقڵی کوردی لە بیر نەکردووە ،ئەویش ئەزانێت کورد شەڕی پاراستن ئەکات نەک ڕزگاربوونی یەکجاری ؛ چانسی خۆی لە گەڵ ئەو چەند شارە ئازادەدا  تاقی ئەکاتەوە و نیازی زیاتری نیە . بۆیە هەر لە سەرەتای دەرکەوتنیەوە بە پێی ڕاپۆرتەکانی میدیای کوردی گوتویەتی شەڕی کور ناکات. ئەمە  گەر بە ڕاست وتەی داعشیش بێت ، کورت تەمەنە. ئەکرێت شەڕی کورد نەکات هەتا هەموو شارە بە ئێران گیراوەکان ئەگرێت و چانسی وڵاتانی زلهێز تاقیئەکاتەوە و خۆی جێگیر ئەکات شەڕی کورد ناکات. بەڵام لە گەڵ جێگیر بوونیدا کورد ئەکات بە ئامانج. کورد بە خێرای داعش نەجوڵێتەوە جاریەکی دی دەست بەتاڵ و زیان بەرکەتوو لەم هەلەدا دێتە دەرەوە. لە ئێستادا هێزی کورد ئەم هەلە بقۆزێتەوە ، جگە لە ئامانجکردنی ڕزگارکردنی ناوچەکانی دی و تەڵاقدانی یەکجاری عێراق، پێویستە  شەڕی ناوبانگی پێشمەرگە و شەڕێکی لێزانانەی میدیای بکات، پێم وایە هەندێ خاڵە گرنگە  لەم ساتەدا بە هەند وەربگیرێت:                                                                                                                                                                                                

                                                    
١-  سنوور پارێزی نەک عێراق پارێزی: گرنگە بەهای گیانی پێشمەرگە و ئامانجی هەنوکەیی کوردیش باڵا بنرخێنرێت .هێزی پێشمەرگە نەنێرێتە دەروەی سنووری کوردستان و بەشداری شەری داعش لە دەرەوەی خاکی کوردستان نەکات. کوژرانی یەک پێشمەرگە گەورەترین خیانەتی نیشتمانی یە و بە کوشتدانیەتی بۆ ئێران و ناسیونالیزمی عەرەبی . کورد پیویستە زۆر بە ئاگاوە خۆی لەو یاری و شەڕە کۆنەی نێوان عەرەب و ئیمپراتۆریەتی فارس دوور بگرێت. یەکگرتنی سەرجەم هێزە کوردیەکان و یەک دەنگی و یەک هەڵویستیان مەرجی بردنەوەی ئەم شەڕەیە بە شیوەیەک  کوردستانی گەورە بە یەکەوە بلکێنێتەوە. ئەم گورزەش لە ئێستادا نەوەشێنرێت کە لوتکەی قەیرانی گەورە و شەڕە، دەبێت بە خەونێکی بەدی هاتووە  و ئەم هەلە هەرگیز نارەخسێتەوە.                                                                                     .

٢-  دەرچوون لە لیستی تیرۆریست:  پێویستە  سەرجەم هێزە کوردیەکانی هەموو پارچەکانی کوردستان یەکگرتووانە کار بکەن ، قسە بکەن و ستراتیچیكی تۆکمە داڕێژن بۆ باڵاکردنی  ناوی پێشمەرگە وەکو سیمبولی دیموکراسی و ئاشتی. لە ڕێگە ئەم بە سیمولکردنەوە فشاری میدیای بخرێتە سەر ئەمەریکا بۆ دەرهێنانی پەکەکە لە لیستی تیرۆریستدا سڕینەوەی ناوی هەر بزوتنەوە و کۆمەڵەیەکی کوردی کە بەو چەمکە بەدناوکراوە. چونکە هەبوونی کورد لە لیستی تیرۆریستیدا واتای ئەوە نیە بزوتنەوەکە توندوتیژە و بە کۆتایی هاتنی ئەو توندوتیژیە ئەو پەڵە ڕەشەش ئەسڕێتەوە، بەڵکو مانای ئەوەیە تێڕوانینی ئەو بۆ تۆی کورد نەوییە ،لەو ڕێگەیەوە پێت ئەڵێت لە سنووری خۆت دەرنەچیت و داوای زیاتر لەو قەوارەی بۆی داناویت نەکەیت.                                               

 ٣-  باڵاکردنی ناوی پێشمەرگە: یەکێک لە پلانەکانی دەرچوون لەو لیستە نەگریسە باڵاکردنی ناوی پێشمەرگەیە  ،ئەوایش لە ڕێگەی مامەڵەی خۆیان و پاڵپشتی میدیاکان. هێزی پێشمەرگە زۆر بە ئاگاوە مامەڵە لە گەڵ هەر دەستکەوتێک و لە گەڵ دیلو لێقەومادا بکەن ، بە تایبەت ژن و مناڵ . مامەڵەیەک تەواو پێچەوانەی هێزی شڕە خۆری  داعش و عەرەب و فارس بێت و لە گەڵ مامەڵە و پرەنسیپی نێو دەوڵەتی و مافەکانی مرۆڤ گونجاو بێت و هەموو مامەڵەکردنەکانیشیان تۆرمار بکرێت و لە ڕێگەی میدیاکانەوە بخرێتە ڕووی جیهان.                                                                                                                        
                                              

٤-داهێنانی میدیای پێشمەرگە: میدیای کورد نابێت، ناتوانێت وە ناکرێت بێ لایەن بێت. بێ لایەنیشی خۆ خەڵەتاندنە. چونکە کورد یەک لای بێ هاوتا، بێ پشتیوان ، فرە دوژمنە. هەموو ئەو لایەنانە کە شەڕ ئەکەن و شەڕیان دژ ئەکرێت ، هەموو ئەو وڵاتە زیان لێکەتوانەش لە خراپترین دۆخ و پەیوەندیاندا لە سەر لە ناوبردنی کورد کۆک و یەکن. جگە لە لایەنداری میدیای کوردی پێویستە لەم سەردەمەدا  میدیای وەکو پێشمەرگە کار بکات. لە لایەک زۆر ئاساییە گەر هەنوکە هەموو میدیا و هەموو لاپەرەکانی تەرخان بکرێت بۆ ئەم مەسەلەیە. لە لایەکی دی میدیا پێویستە خۆ  تەرخان بکات بۆ جیهانی کردنی لایەنە باشەکانی پێشمەرگە  نەک تەنها بە ڕوناکی خستنە سەریان، بەڵکو ببێت بە هۆی بە دەنگ هاتنی تاکەکان بە زمانی بێگانە. ( لانی کەم بۆ تاقیکردنەوەی زۆر لەو کوردانەی لە دەرەوە بە زمانی کوردی شۆشگێرن ، بە زمانی بێگانەش ورتە ناکەن و ئەڵێن خۆمان تووشی سەر ئێشە ناکەین) . ئەمەش لە ڕێگەی  ئەو میدیانەی بە زمانی بێگانە دەر ئەچن خۆیان داوا بکەن لەو هاوڵاتیانەی زمانی بێگانە ئەزانن بە تایبەت زمانی ئنگلیزی کە بە شێوەیەکی ڕێکخراو بێتە دەنگ لە سەر ئەم مەسەلەیە و شەڕی میدیای بکات لە سەر دەرچوونی کورد لە لیستی تیرۆریست و داوای  پشتگیری سەربەخۆی لە جیهاندا بڵاوبکاتەوە. ئەمڕۆ شۆڕشی گەورە و مافی گەورەتر لە ڕێگەی تەکنۆلۆژی و شەڕی میدیایە دێتە ئاراوە.                                                                                                                

٤-  چەسپاندنی فرە دیانەتی: (لە بابەتێکی دیدا بە وردی باس لەم مەسلەیە ئەکەم) . ئەوەی بۆ ئەم دۆخەی ئێستا گونجاوە لە گەڵ ئەوەی ئەنفالەکانی ئێمە لە موسڵ و هەندی دێهاتی عەرەبدا بەردیان تێگرا ، بەڵام پێویستە لە ئێستادا جگە لە ڕیز گرتنی هەر تاکێک دەست پێشمەرگە ئەکەوێت، کورد هەوڵ بدات بە ئاشکرا و لە بەردەمی میدیادا ژیانی ئەو کەسانە بپارێزێت کە بە هۆی دیانتەوە لە عێراقدا زیانیان پێ ئەگات و ڕوو لە کوردستان ئەکەن. ئەم پرۆسەیەش پیویستە ببێت بە ئامانج و کاری یەکیەتی زانایان و ڕۆڵی تەندروست ببینین لە هەمانگیرکردنیدا.                                                                                                                  

           

         ئەوەی ئەمڕۆ لە نێو عەرەب و لە سەر خاکی عەرەب  ڕووئەدات کلتوریەکی لە مێژینەی هەیە ، هەموو سەد ساڵ جاریەک لە مێژووی ناوچەکەدا نوێ بووەتەوە و تەنها لە شمشێر وەشاندنەکانی نێوان حسێن و عەلی سەرچاوەی نەگرتووە. بەڵکو ڕەگی لە ناسیونالیزم –پارێزی و سیاسەتی کۆشەکە-کەلاوەی ئیمپراتۆریەتی و فارس و عەرەب و عوسمانی داکوتیوە. ڕەگی لە نێو کلتور ، ئاین ، ئایدۆلۆژیای ئەم سێکۆچکەیە و  سیاسەتی ئیمانداری و سیخوڕی عەرەبدا ڕۆچووە. ئەمەی ڕووئەدات جگە لەوەی سەرجەم پرۆسەکە گەورەترین باندی دزی و گەورەترین بە گروپ سێکس کردنە نەک شۆڕش. دەستی دەزگای و موخابەراتی وڵاتانی زلهێزیشە بۆ شۆڕشکردنێکی چەسپاوتر لەوەی هامفەر و عبدالوهاب کە ڕێبازی وەهابیان داهێنا، ئەمەش دەبێت بە ڕێبازی داعیشیزمی وڵاتانی زلهێز لە ژێر چەمکی بەرماڵی ئیسلامدا کە بووە بە پەناگەی بەدیهێنانی ئەم جۆرە خەونە. ئەمەی ڕووئەدات کۆتایی هاتنی  ناوبانگی عەرەبی مسۆگەر کردوە لە ڕووی نێو دەوڵەتیەوە و ڕۆژئاواش بە تایبەت ئیسرائیل دەمێکە ئەم خەونە ئەبینێت. چوونەوەیە بۆ ناو قۆزاغەی چەرخی بەردین. بۆیە پێویستە ناوی پێشمەرگە و کورد زۆر لێوەی دوور بێت بە هیچ شیوەیەک تێوەگلانی کورد و بەشداری دژی داعش لە دەرەوەی سنووری کوردستان  و لە کیس دانی ئەم هەلە بۆ سەربەخۆی گشتی ئەبن بە لەکەی رەشی مێژوووی و نیوو دەوڵەتیش.                                                        .                                                                                                                                                       

بۆشایی نێوان 'خۆم' و ' من'

غوربەت ئەوەندەی بۆشایی خستووەتە
نێوان 'خۆم' و ' من'
خەریکە لەو ژنەی
ژێر پێستم ‌هەڵدێم
کازیوە ساڵح

The Middle East, Democracy’s Frontline starts with the Pershmerga of Kurdistan

Kaziwa Salih

           

             The Middle East, particularly Iraq and Syria turned into a triangle battlefield, amongst fanatical groups with diverse titles and similar aims, creating an Islamic state with Stone Age approaches. There are two tyrannical Governments completing this dimension which are Iraq and Syria. The Peshmarga of Kurdistan is the only force defending freedom, and confronting the atrocities inflicted by these groups.

            Since U.S. administration revealed that democratization could become a true mission of American foreign policy, they have been involved in so-called spreading democracy and the brining of stability to Middle East. Presumably, they are the vanguard of this impossible mission. However, the consequences attest to this process of democratization have turned to an hideous war and might lead to a Third World War eventually. 

            What America considers democratization, universally defined as Americanization, and is depicted in Middle East as occupation of their land..These allegations have been getting more legitimacy with U.S. foreign policy’s overlooking Peshmerga of Kurdistan’s achievements and their roles in the area.

            The United States of America disregard Peshmerga forces that are true defenders of democracy, by dehumanizing them within the countries that U.S government allegedly helps.  Thus creates distrust toward the U.S. intentions and uprooting of democracy and peace.  So far, neither America nor the governments of Iraq and Syria were able to fight the Islamic States of Iraq and Syria (ISIS) to achieve stability in the region, the way the Peshmerga of Kurdistan has attained.

            The Peshmerga of Kurdistan are the strongest and the best bulwark against ISIS advances in both Iraq and Syria. Peshmerga forces are controlling the Kurdish areas and turning them into safe havens for people in both countries. They brought stability and security to the region during Bashar Al-Assad atrocities and now during ISIS invasions. The Kurdish Peshmerga tries to stop the influx of Iranian militias entering Iraq via Kurdistan by controlling the border. Turkey has jailed Abdullah Ocalan, the most influential Kurdish leader and one of the hundred most influential characters in the world. Yet, the Kurds and the Kurdish Peshmerga have been seeking a democratic and peaceful decree with Turkey for decades. Further, the democratization of Turkey has always been their mission. The Kurdish Peshmerga groups are the only force in the Middle East who do not decapitate people; do not loot; do not rape; do not use chemicals, and they are not invaders of any country.  Rather they are the existence of Kurdish suffering and oppression. Their doctrine and honoured reputation have attracted many people around the world to affiliate and struggle for Peshmerga’s principles.

            For outsiders and the media, different names of Peshmerga emerges, such as the Kurdish Army group, the Kurdish force, Rebels, PJAK, DTP, PKK, PYD,YPJ, …etc. But for insiders and Kurds, they are all Peshmerga, and have one mission, which is to end persecutions of Kurdish people, alongside other minorities, especially Christians. Whereas fighting terrorists by stopping the advancement of ISIS in Syria and Iraq. 

            The security and peace, people have enjoyed so far in these areas under their watch full eye of Peshmerga, accomplished by not only one Kurdish Peshmerga group, but all the groups. This proves that all Peshmerga forces are freedom and peace fighters, not only selective ones. As U.S labels some as terrorists while others are freedom fighters. Terrorists have one aim, which is annihilation; however, all Kurdish groups’ aim is to fight long for protection.

              U.S. foreign policy should rethink its strategy towards the Kurds; readjust their terrorist list, and consider the Peshmerga of Kurdistan as a frontline of democracy. The current situation and the historical achievements of the Peshmerga against the terrorists and their significant roles in peace initiatives should be the foundation of the suggested reconsideration.

داعش لە کۆشکی کلتوردا ،تاقیگەی سێکشوالیزمی داعشی

داعش  لە کۆشکی کلتوردا ،تاقیگەی سێکشوالیزمی داعشی

کازیوە ساڵح

بەشی دووەم

         لە ڕووی کلتوری و سایکۆلۆژییەوە داعش خوێندنەوەی بۆ کلێنی کەمسەریەکانی ڕۆژهەڵات بە گشتی و عەرەب کردووە و دیارترین هەنگاوی ئاشکرا ی نا و بە خێرای وەرگیرا و بوو بە کلتوریەکی 'دانپێنراو'.  هەر زوو زانی کلیلی سەرکەوتنی لە ناوجەکەدا بە دوو فاکتەر فەراهەم ئەبێت ، ئەوانیش سێکس و پارەن ،بۆیە داعش سەدان کەم کوڕی دەروونی بردە تاقیگەی سێکشوالیزمەوە. ئەو تاقیگەی توانی ڕیبازو ئاینی خەڵکی ناوچەکەی تیا بخاتە ژێر میکرۆسکۆپەوە ،پاش دۆزینەوەی شوناسی ڕاستەقینەیان  ئەوجا هەناگاوی داگیرکردن و پلانی ڕاستەقینەی  ڕووبخات.                                                                     
 
             لە سەرەوە وتم بووە بە کلتورێکی دانپێنراو بەو بەڵگەیەی بە دوو شیوە پشتگیری لێ کرا بە ئەندام بوون و بە بێ دەنگ بوون بەرانبەری.  ئەو ئاینی ئیسلامەی کە دەست بەرکەوتنی نێر و مێ حەرام ئەکات ، کە شووکردنەوەی ژن پاش تەڵاقدان لایەنی کەم بە کەمتر لە سێ مانگ حەرام ئەکات، ئەو ئاینەی کە لە سەر زینا مرۆڤ زیندە بە چاڵ ئەکات. لە تاقیگەکەی داعشدا ، هەمان ئاین لە ڕۆژێکدا یەک ژنی لە گەڵ دە ١٠ پیاو جووت ئەکرد ، ناوی دەنا مارەبڕین و نەک سێ مانگ سێ کاژێریش لە نێو مارەبڕینەکاندا نەبووە.                                                                                         .                                             

                                             

       ئەو  ئیسلامی و مەلانەی کە لە سەر هەموو بچووک و گەورەیەک فتوای کوشتن دەرئەکەن . یان مەلای مارەبڕ و بەش بەرکەتوو بوون لەو بە کۆمەڵ سێکسکردنەدا ، یان بێ دەنگ و دەستەوەسان بوون. نە لاوەکانیان هانئەدا  تاقیگەی سێکشوالیزمی داعشی بەردە باران بکەن وەکو چۆن هانیان ئەدان شوێنگەی مەسیحیەکان و سالۆنەکان و دوکانی مەی فرۆشەکان بەردە باران بکەن. نە کەسانی خۆیان ئەنارد ' داعشیات 'ەکانیان لاقە بکەن وەکو چۆن ئەچوونە سەر قوپتیەکانی میسر و ژنەکانیان لاقە ئەکردن. نەهاتنە سەر شەقامەکان و ناویان نا بێ حورمەتی بە ئاین ،نە لە میدیاکانیانەوە هەڵایان نایەوە و ئیدانەیان کردن.ئەو بێ دەنگیەش واتای شەرعیەت پێدان  و بە کلتور بوونیان بوو.                                                                                                      
                      
        ئەو پیاوە ڕۆژهەڵاتیەی کە شەرەفی لە نێو ڕانی ژنەکەی و مێینەی ماڵەکەیدا ئەبینێت ، لە سەر گومانێکی کەم بە بیانووی شەرەف پارێزی ئەیکوژێت  و بەردەبارانی ئەکات . لە سایەی داعیشزمدا ئەو پیاوە ڕۆژهەڵاتیە خۆی ژن و خوشک و کچ و دایکی خۆی ئەبرد و بە بڕێک پارەی کەم ڕۆژانە بە دەیان کەسی بە کرێ ئەدا لە تاقیگەکەی داعشدا ناویشی نابوو خێرکردن.                                                       
                                  
       ئەم پرۆسە ئابڕوبەرە جیهانی تووشی شۆککرد ، بوو بە بابەتی سەرەکی میدیاکانی جیهان و خۆم لە ڕێگەی ڕیپۆرتاژی تەلەڤزیونە بیانیەکانەوە زانیاریم لە سەر ئەو بابەتە وەرگرتووە،  بەڵام نەبوو بە بابەتی میدیای گرنگ لا ڕۆژهەڵات و لای کوردیش کە قازانجی بوو ئەو بابەتە بورۆژێنێت. تەنانەت لە میدیای ئیلکترۆنیدا ئەگەر تۆمەتی سکانداڵی لێپسراوێک یان ناوێک بە سکانداڵێکی سێکسیەوە بگیرایە زیاتر بڵاو دەکرایەوە لەو سکانداڵە گەورە کلتوری، ئاینی و سیاسیە . ڕازیبوون تەنها لە بێ دەنگیدا خۆی نمایش نەکرد ، لەوەشدا بە ئاشکرابوونی ئەم تاقیگەیە دەیان نێر و مێ بوون پاڵەوانی خۆ بەخشی ئەو سیناریو و وڵات و شاری خۆیان جێ هێشت و بوون بە داعشی و داعشیات. کوردستانی ئێمەش لێیان بێ بەش نەبوون.                                                                                                                 

        ئەم دەرئەنجامە لە دەرەوەی خوێندنەوە و پێشبینی داعش نەبووە . چوون داعش تەنها ژیانی ڕۆژانەی تاکی لەم پرۆسەیەدا نەخوێندوەتەوە، بەڵکو گەشتووە بە ئەو بەشەی نەستی مرۆڤ کە پێی ئەوترێت چوارگۆشەی رەش و نەوتراو.  خەونە نەوتراوەکانی کۆمەڵگایەک دێنێتە نێو پرۆسەیەکی ئەزمونگەری . ئەو مرۆڤە ڕۆژهەڵاتیەی کە ناوی ڕۆژئاوا هات یەکسەر بیری بۆ سێکس ئەچێ ، پرسەکانی بۆ ڕۆژئاوا تەنها لە بازنەی ئازادی سێکسدا ئەخولێتەوە، نەک هیچ کام لە کایە مۆدێرنەکان و داهێنانەکانیان کە ڕۆژهەڵات لە سایەیدا ئەژی .داعش جۆرە سێکسیەکی بۆ بەرهەم ئەهێنێت کە لە بیری  ڕۆژئاوایان دائەبڕیت ، لەمەشدا بە ئاستێک توندڕەوە ڕۆژئاوا و جیهان ئەڕشێنێتەوە. ئەو ڕۆژهەڵاتەتیەی تۆڵەی سیاسی و کۆمەڵایەتی و کلتوری  بە ناوگەڵ ئەکاتەوە ، پرەنسیپەکانی ژیانی لە سەر بەندە . ئەو ڕۆژهەڵاتیەی هەمیشە خەون بە پیاوی سەر ئەسپە سپێکەوە ئەبینێت هەڵیگرێت و لاقەی بکات ، بۆ ئەوەی'  بڵێن ' نەک ' بڵێت ' گوناهی ئەو نەبوو بە زۆر پێیکرا. داعش ئەبێت بە پیاوی سەر ئەسپە سپێکە و نەک هەر پێێ ئەلێت بێ گوناهی ئەڵێت خێری گەورەشت کردوە و هاوکاری یەزدان ئەکەیت لە گەیاندنی پەیامەکانیدا. ئیتر گرنگ نیە ئەم پەیامە تا چەند باوەڕ پێکراوە لە لایەن تەنانەت خودی بەشداربوویشەوە. گرنگ ئەوەیە بەهانەیەکی بۆ ئەو ختورانەی لە پشتی سەری ئەودا دۆزییەوەتەوە ناخی دیلی لە پەلەقاژەی فرینی ئازادیدا هەموو شتێکی پەسەندە ئەگەر کوشتنی ئازادیش بێت. گەرچی ئەو بەهانە تەنها کۆنتراکتی نێوان دوو لایەنیش بێت. لەم تاقیگەی داعشدا هەموو پرەنسیپەکان، کەرامەت، ئاین، جەستە، پەیوەندی ژن مێردایەتی و باوک کچیەتی و خوشک و برایی هەمووی بە نرخی ٥٠٠٠ پێنج هەزار دۆلار  دەستی پێکرد و وەکم هاتوویەک کە ماوەیەک پاش هاتنە بازاڕ نرخەکەی هەرزان ئەبێت . ئەم پرۆسەیەش بەروە هەرزان بوون و خەریکە بەرەوە خۆڕایی بوونیشی ئەبات . واتە هیچ بیانوویەک بۆ پەسەندکردنی لە چوارچێوەی نالەباری باری ئابووریدا جێگەی نابێتەوە. ئەم پرۆسەیەش بە داعش ئەڵێت پێویستە لە ڕووی ئابورییەوە ئەوەندە بە هێز بێت کە پێنچ هەزاری بۆ هەموو ئەوانە هەبێت لەو بازاڕی کڕین و فرۆشتندا جێگایان ئەبێتەوە. چوون دەرئەنجامەکانی ئەم تاقیگەیە دەری دەخات داعش چی بوێت ئەتوانێت بە ئابوری بەهێز بە دەستی بهێنێت لە ناوچەکەدا بە کەرامەتی تاکیشەوە.                                    .                                                                                                   

          لە ڕووی ئابورییەوە داعش یەکێکە لە بەهێزترین هێزە چەکدار و تیرۆریستیەکانی جیهان . ئەوەی ئەمەریکای شپرزە کردوە گوایە نازانێت داعش چۆن سەری هەڵداوە بە ڕاست نازانم ، پێم وانیە دروست بوونیان لە دەرەوەی هاوکاری زلهێزە دەرەکیەکانی بێت ، بە تایبەت ئەمەریکا.  ئەو هەموو چەک و تەقەمەنیەی لە دەستی داعشدا داهێنان و دروستکراوی ڕۆژهەڵات نیە . پشتگیری تەواوی ڕوسیا وچین ، بە ئاشکرا و سەرسەختانە لە  قەسبخانەکەی بەشار ئەسەد ، مانای ئەوە نیە، ئەوانیش و زلهێزەکانی یش  بازرگانی خۆیان لە گەڵ داعش ناکەن. بەڵام ئەوەی تووشی شۆکی کردووەن هێزی ئابوری ئەم گروپە و توانای بە کارهێنانی تەکنۆلۆژیانە.  ڕۆژنامەی گاردێنی ئەمەریکی لە ڕۆژی ١٥-٦-٢٠١٤ ئەم شۆکەی دەرخستووە و ئەڵێت کە بەر لە گرتنی موسڵ ،حسابی داعش ٨٧٥ هەشت سەد و هەفتاو پێنج ملیون تیابوو ، بە گرتنی موسڵ  بلیون و نیویك چووەتە سەر ئەو حسابە. (گاردێن، ٢٠١٤ ) ئاشکرایە  بە گرتنی شارەکانی دی چەند هێندە ئساتی ئابوریان بەرزبووەتەوە ، لە کاتێکدا داعش تەنها پارە کۆناکاتەوە ، بە پێی قسەکانی هەمان ژمارەی گاردێن ، کۆمەڵێک شتی کەلپوری وئەنتیکیان لە سوریادا برودە کە مێژووەکەی بۆ ٨٠٠٠هەزار ساڵ ئەگەڕێتەوە. ئەم هێزە ئابوریەیە ئەمەریکای تۆقاندووە و ئەزانێت هیچ هێزیك توانای کۆنترۆڵ کردنیانی نابێت. داعش هەموو  ساڵی ٢٠١٢ لە سوریا هێندە ڕۆژێکی عێراق دەستکەوتی مادییان نەبووە ئەمەش کردین بە زلهێزترین تیرۆریستی جیهان. ئەم هێزە ئابوریەش تەنها هێزی ناوخۆ یان رۆژەهەلاتیان  بۆ مسۆگەر ناکات ، بەڵکو  لە ئێستادا بە نهێنی و لە داهاتودا بە ئاشکرا ڕێکەوتنی نیو دەوڵەتی و پاڵپشتی جیهانیان بۆ دروست ئەکات. سعودیە لە ڕووی سیستمی توندڕەوی و نادیموکراتیەوە لە داعش باڵاتر نیە  و هێزی پاڵپشتی هەموو گروپە تیرۆریستەکان و مافیەکانی ڕۆژهەڵاتیشین . کەچی خۆشەویستی جیهان و بە تایبەتیش ئەمەریکایە چوون ئابوریان بە هێزە. لای ئەمەریکا و داعشیش ڕوونە بەو ئابوریە بەهێزە ئەکرێت هەموو کایەکان بەرێتەوە.